Ból pleców to bardzo powszechna dolegliwość w krajach wysoko rozwiniętych. Związane jest to najczęściej z gwałtowną zmianą stylu życia ich mieszkańców. W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci wyprostowany i aktywny ruchowo człowiek, przekształcił się w biernego pod względem fizycznym człowieka siedzącego. Niesie to ze sobą wiele konsekwencji dla naszego zdrowia. Niska aktywność fizyczna ma szczególnie negatywny wpływ na nasz kręgosłup. W tym artykule przedstawimy najczęstsze czynniki, które wywołują ból pleców, a także sposoby jak zminimalizować ich szkodliwy wpływ na nasz kręgosłup.
Ból pleców wywołany zaburzeniami krążków międzykręgowych
Schorzenie kręgosłupa takie jak rwa kulszowa i przepuklina kręgosłupa rzadko występują u osób młodych – przed osiągnięciem 20 roku życia i stają się coraz bardziej powszechne wraz z upływem lat. Najczęściej występują w wieku 35 – 50 lat, co wiąże się z powszechnie występującymi zaburzeniami funkcji krążka międzykręgowego w tej grupie wiekowej. To właśnie krążki międzykręgowe (dyski) mają ścisły związek z bólem kręgosłupa lędźwiowego, rwą kulszową i przepukliną kręgosłupa. Do patologicznych deformacji w obrębie krążków dochodzi głównie w wyniku częstego i długotrwałego przeciążania i przyjmowania nieprawidłowej postawy. Unikanie lub choćby ograniczenie czynników ryzyka nierzadko może zapobiec bólom pleców, opóźnić ich pojawienie się albo przynajmniej znacznie je złagodzić.
Poznaj 3 proste ćwiczenia na ból lędźwiowy.
Zaczekaj! Odwiedź nasz sklep.
Wejdź, aby zobaczyć produkty które przygotowaliśmy dla zdrowia Twojego kręgosłupa!
Czynniki zwiększające ryzyko bólu pleców:
Nadwaga i niedobór ruchu
Do najczęstszych czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia bólu pleców i rwy kulszowej należy nadwaga i brak ruchu. Podczas prawidłowego siedzenia ucisk na krążek międzykręgowy wynosi średnio 140 kg. Co gorsza niewiele osób stosuje się do zasad prawidłowego siedzenia. Większość ludzi przyjmuje taką postawę, która wydaje się im wygodna, wyginając kręgosłup w łuk pod dużym ciężarem całego tułowia, zwiększając tylko dodatkowo obciążenie kręgosłupa. Ergonomiczne stanowisko pracy jest szczególnie istotne zwłaszcza w przypadku „siedzących” zawodów takich jak programista, grafik czy pracownik biurowy. Wskazane jest stosowanie specjalnych wysokiej klasy ergonomicznych krzeseł biurowych oraz klękosiadów, które wymuszają zachowanie prawidłowej postawy podczas pracy w pozycji siedzącej. Osoby wykonujące prace biurowe powinny stosować także podstawki na dokumenty, które umożliwiają przepisywanie tekstu z dokumentów bez potrzeby schylania się i obciążania odcinka szyjnego kręgosłupa. Dobrą praktyką jest także stosowanie podnóżków, które poprawiają ergonomię podczas siedzenia.
Niewłaściwa postawa wynikająca ze źle dobranych mebli biurowych.
Niestety często poprzez pozorną oszczędność pracodawcy przy zakupie wyposażenia biura kierują się wyłącznie ceną, przez co zmuszeni jesteśmy do siedzenia na nie przystosowanym do wielogodzinnej pracy krześle biurowym. Krzesło takie nie zapewnia prawidłowego podparcia lędźwiowego odcinka kręgosłupa przyczyniając się do zwiększenia naprężenia i zmęczenia mięśni kręgosłupa oraz postępujących deformacji krążków międzykręgowych. Warto wtedy rozważyć zakup odpowiedniego krzesła we własnym zakresie. Biorąc pod uwagę fakt, że nasza praca wiąże się z przebywaniem w wymuszonej pozycji siedzącej przez 8-10 godzin dziennie powinniśmy zrobić wszystko żeby zminimalizować negatywne skutki długiego siedzenia na nasz kręgosłup. Dobre krzesło biurowe poza regulacją wysokości powinno posiadać szereg ustawień umożliwiających dopasowanie do sylwetki – takie jak regulacja podparcia lędźwiowego, regulacja głębokości siedziska i najlepiej także jego pochylenia.
Polecane przez nas ergonomiczne krzesła biurowe z opatentowanym system zdrowego siedzenia:
Siedzący tryb życia wpływa również na małe zużycie energii, co sprzyja gromadzeniu się zapasów tkanki tłuszczowej i może prowadzić do nadwagi. Każdy kilogram nadwagi pogarsza sytuacje kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym przyczyniając się do nasilenia zmian przeciążeniowych. Najbardziej niekorzystna dla kręgosłupa jest otyłość brzuszna – w tym wypadku kręgosłup jest ciągnięty ku przodowi, co prowadzi do powstania nadmiernej lordozy, powodującej jednostronne przeciążenia kręgów i dysków. Sytuacje dodatkowo komplikuje fakt, że tłuszcz na brzuchu powoduje rozleniwienie mięśni brzucha przez co wysuwa się on jeszcze bardziej ku przodowi, a jego mięśnie nie są w stanie w odpowiednim stopniu wspomagać mięśnie grzbietu.
Ból pleców w wyniku przeciążenia kręgosłupa
Kolejną grupą „podwyższonego ryzyka” są osoby często przeciążające plecy – np. na skutek wykonywania zawodów wymagających dużego wysiłku fizycznego lub podczas uprawiania niektórych dyscyplin sportu. Zawody, w których dochodzi do częstych przeciążeń pleców to np. magazynierzy, drwale, rolnicy, murarze i inni pracownicy branży budowlanej. Skutki przeciążeń można złagodzić poprzez stosowanie odpowiednich ćwiczeń wyrównawczych. Pomocne może być także stosowanie specjalnych pasów lędźwiowych, które stabilizują kręgosłup w trakcie wykonywania ciężkich prac fizycznych.
Przeciążenia nierzadko mogą wiązać się z ryzykownym hobby. Tutaj szczególnie narażeni są działkowicze i majsterkowicze. Skłonność do przeceniania swoich możliwości oraz nieprawidłowa technika pochylania się na wyprostowanych nogach może z biegiem czasu doprowadzić do deformacji w obrębie kręgów i dysków.
Dowiedz się jak prawidłowo podnosić.
Ból pleców w ciąży
Ból kręgosłupa w ciąży to bardzo powszechna dolegliwość. Przyczyna dolegliwości bólowych kręgosłupa u kobiet w okresie zaawansowanej ciąży i połogu jest wzrost masy ciała połączony z osłabieniem mięśni, które podtrzymują i wspomagają kręgosłup. Duże znaczenie w tym przypadku odgrywają także zmiany hormonalne, a także spoczynkowy, „oszczędzający” tryb życia w ostatnich miesiącach ciąży. Aby złagodzić dolegliwości bólowe należy stosować odpowiednią, korzystną dla kręgosłupa pozycje spania, siedzenia, a także przestrzegać zasad prawidłowej postawy w czasie wykonywania codziennych czynności. Jeżeli nie ma medycznych przeciwwskazań związanych z ciążą należy w miarę możliwości zachować aktywność fizyczną – szczególnie wskazane są spacery i basen.
Wielogodzinne przebywanie w jednej pozycji.
Kręgosłup jest stworzony do ruchu i nie lubi przebywania w jednej pozycji. Niestety bardzo dużo zawodów wymaga od nas przyjęcia wymuszonej pozycji czy to siedzącej jak w przypadku kierowców i pracowników biurowych, czy stojącej jak w przypadku pracy lekarzy przeprowadzających zabiegi chirurgiczne lub pracy na taśmie produkcyjnej. W bólach i schorzeniach kręgosłupa bardzo istotna jest właściwa organizacja czasu, tak aby nie zabrakło czasu na ruch oraz aktywność fizyczną. Przez cały dzień w pracy, czy też w szkole kręgosłup jest przeciążany czy to na skutek długotrwałego siedzenia, czy przez wykonywanie ciężkich prac fizycznych. Można próbować zmniejszyć przeciążenia kręgosłupa poprzez zastosowanie odpowiednich, ergonomicznych krzeseł, klinów lędźwiowych lub poprzez ćwiczenia i kontrolowanie swojej postawy, jednak przeciążeń nie da się całkowicie wyeliminować. Bardzo istotne jest, żeby właściwie wykorzystać nasz czas wolny od pracy. Najlepiej wybierać takie zainteresowania i sposoby na relaks, które nie wiążą się z przyjęciem postawy, na którą byliśmy zmuszeni podczas całego dnia pracy. Wielu z nas po powrocie do domu zasiada w wygodnym fotelu przed telewizorem, komputerem czy z książką. Gdy dodatkowo wykonujemy zawód w pozycji siedzącej, wówczas prawie cały dzień spędzamy w jednej pozycji, praktycznie bez ruchu, przeciążając kręgosłup do granic możliwości. Jeżeli nie chcemy całkiem rezygnować z naszych pasji, które wiążą się z siedzeniem przed komputerem dobrym rozwiązaniem jest leżące stanowisko pracy. Na rynku są już gotowe rozwiązania służące do tego celu, a przy odrobinie pomysłowości można pokusić się o stworzenie własnych rozwiązań. Oczywiście i w tym przypadku pamiętajmy o aktywności fizycznej. Zobacz artykuł o tym jak prawidłowo siedzieć.
Leżące stanowisko pracy przy komputerze – przykłady
Uprawianie sportu przy schorzeniach kręgosłupa
Chociaż aktywność ruchowa i uprawianie sportu są zalecane w celach profilaktycznych to nie wszystkie dyscypliny sportu są równie dobrze tolerowane przez kręgosłup. Uprawianie niektórych dyscyplin sportu oraz niewłaściwa technika i za duża intensywność treningu mogą prowadzić do nadmiernych przeciążeń kręgosłupa. Należy zachować ostrożność w przypadku dyscyplin sportu, w których wykonuje się ruchy skrętne połączone z pochyloną postawą, co stanowi duże obciążenie dla krążków międzykręgowych. Szczególnie ryzykowne są np. niektóre ćwiczenia stosowane w kulturystyce. Do przeciążeń może dochodzić także nawet podczas uprawiania sportu, który zaleca się w celach profilaktycznych, a który jest wykonywany ze złą techniką. Aby zminimalizować ryzyko urazów kręgosłupa bardzo istotna jest właściwa rozgrzewka przed rozpoczęciem aktywności fizycznej oraz poznanie właściwej techniki wykonywania danej dyscypliny i dopasowanie intensywności treningu do własnych możliwości. Szczególnie polecane aktywności fizyczne, które mają korzystny wpływ na nasz kręgosłup to pływanie i ćwiczenia w wodzie (aqua aerobik), nordic walking, joga, pilates i oczywiście wszelkie ćwiczenia nastawione na poprawę stanu kręgosłupa – wzmacniające mięśnie przykręgosłupowe oraz mięśnie brzucha. Polecana jest także jazda na rowerze z zastrzeżeniem aby nie jeździć po dużych nierównościach terenu oraz stosować odpowiedni typ roweru, który nie wymusza mocno pochylonej postawy ciała.
Ból pleców, a źle dobrany materac
Przyczyną bólu pleców i związanych z nim wielu schorzeń może być także niewygodne łóżko i źle dobrany materac. Należy pamiętać, że większość z nas spędza w łóżku od 6 do 8 godzin w ciągu doby, jeżeli przez tak długi czas kręgosłup będzie ułożony nieprawidłowo to może to doprowadzić do zwyrodnienia kręgosłupa lub pogłębienia się już istniejących problemów. Wygodne łóżko jest jednym z podstawowych warunków w profilaktyce schorzeń kręgosłupa. Prawidłowa pozycja kręgosłupa podczas snu pozwala na odciążenie kręgów oraz dysków i pozwala na regeneracje kręgosłupa po całym dniu przeciążeń. Częstym błędem jest stosowanie za miękkiego lub zbyt twardego materaca – zarówno jedne i drugie nie zapewniają ciału optymalnego podparcia. Także materace stare i wyleżane nie są w stanie prawidłowo spełniać swoich funkcji.
Czasami ból pleców przychodzi też kiedy nas przewieje. Np dużo pracujemy fizycznie czy uprawiamy intensywnie sport, a pogoda jest niekorzystna i wieje wiatr. Takie połączenie rozgrzanego i mokrego od potu ciała i zimny wiatr, jak jeszcze nieodpowiednio się ubierzemy, czytaj nieosłonięte części ciała, odsłonięte plecy albo w okresie jesienno zimowym szyja i już gotowy ból pleców. Pamiętam z okresu dzieciństwa jak na następny dzień po takich wojażach budziłem się z bólem karku czy nawet barku. Później dochodziło się do siebie kilka dni, ale człowiek młody był, nie myślał się o tym a teraz mądrzejszy o doświadczenia dba bardziej o siebie. Pozdrawiam