W poniższym artykule dowiesz się czym są ćwiczenia McKenziego, poznasz podstawowe ćwiczenia oraz pozycje i dowiesz się dlaczego warto stosować je przeciwko nawracającej rwie kulszowej. Zapraszamy do lektury!
Jednym z najbardziej bolesnych i upośledzających dolegliwości pleców jest rwa kulszowa. Jest to schorzenie spowodowane uciśniętym nerwem w dolnej części kręgosłupa, który powoduje drętwienie pośladków, ud, podudzi, a nawet stóp, a ponadto dotkliwy ból oraz czasami unieruchomienie kończyny dolnej. Przy rwie kulszowej zwykle ból w nodze jest gorszy niż ból pleców. Podczas ataku Twój kręgosłup może być zablokowany i zesztywniały, a wtedy nie będziesz mógł w pełni się wyprostować, natomiast proste czynności, takie jak schylanie się, wstawanie z krzesła lub poranna pobudka, a nawet zwykłe chodzenie mogą być utrudnione lub uniemożliwione.
Na szczęście, nawet jeśli ból jest silny, zwykle ustępuje w ciągu kilku dni lub maksymalnie tygodni. Chociaż ten rodzaj bólu może z pewnością przerażać, w rzeczywistości jest to bardzo powszechny stan, który w większości przypadków reaguje na proste leczenie. Ćwiczenia McKenziego to jedna z najbardziej sprawdzonych oraz powszechnie stosowanych metod ćwiczeń fizjoterapeutycznych stosowanych przy rwie kulszowej powstałej na skutek dyskopatii kręgosłupa.
Jeśli chciałbyś dowiedzieć się od czego zależy czas trwania objawów rwy kulszowej, ile trwa rekonwalescencja oraz jak przyspieszyć powrót do sprawności to koniecznie sprawdź również artykuł: Rwa kulszowa ile trwa?
Ćwiczenia McKenziego w dyskopatii
Po wizycie u licencjonowanego lekarza, osteopaty, fizjoterapeuty lub kręgarza w celu potwierdzenia diagnozy rwy kulszowej spowodowanej uwypukleniem krążka międzykręgowego lub zwężenia kanału kręgowego (stenoza kręgosłupa) możesz zostać poproszony o odpoczynek przez dzień lub dwa. Zażyj wtedy lek przeciwzapalny i używaj zimnych okładów na plecy podczas równoczesnego wykonywania pozycji odciążającej tzw. “krzesełkowej” (patrz rys. 1). Spróbuj chłodzić plecy przez 20 minut kilka razy dziennie. Generalnie zaleca się również wykonywanie jedynie lekkich czynności w celu odżywienia tkanek w celu przyspieszenia regeneracji.
Pozycja odciążająca “krzesełkowa”
Pozycja odciążająca “krzesełkowa” jest również w zasadzie pierwszą pozycją która powinniśmy zastosować po wystąpieniu ataku rwy kulszowej. Dzięki niej możemy odciążyć kręgosłup i złagodzić powstały nagle nawet silny ból. Jeśli chcesz dowiedzieć się jak postępować na wypadek ostrego ataku rwy kulszowej krok po kroku, aby nigdy nie być zaskoczonym oraz by jak najszybciej znów się podnieść zapoznaj się z naszym poradnikiem: Rwa kulszowa: Pierwsza pomoc.
Ćwiczenia McKenziego: Sfinks
Jeśli masz większy problem ze schylaniem się do przodu, po siedzeniu lub rano, pomocne może być również kilka ćwiczeń opracowanych pierwotnie przez fizjoterapeutę Robina McKenzie z Nowej Zelandii, legendy fizjoterapii, twórcy znakomitych ćwiczeń, znanych powszechnie pod nazwą ćwiczenia McKenzie’go. Pozycje takiej jak sfinks, kobra i przeprost pleców na stojąco (patrz ryc. 2-4) to jedne z najpopularniejszych i najskuteczniejszych ćwiczeń.
Ćwiczenia McKenziego: Kobra
Sfinksa i kobrę można wykonywać kilka razy dziennie. Wykonuj powoli 10-12 powtórzeń. Jeśli pojawia się ból w dolnej części pleców, ale nie w nodze, to w porządku. Jeśli jednak ból nóg nasila się wraz z kolejnymi powtórzeniami, przerwij ćwiczenie. Manewr wyprostu z pozycji stojącej można wykonać po kilka razy co 20 minut, gdy siedzisz np. w pracy czy przy stole.
Jeśli zainteresuje Cię ten artykuł oraz temat ćwiczeń dla zdrowia kręgosłupa to koniecznie po zakończonej lekturze zobacz jeszcze nasz inny artykuł poświęcony tej tematyce: Dyskopatia ćwiczenia. Znajdziesz tam również filmy pokazujące prawidłowe wykonanie ćwiczeń, również tych opisanych w poniższym artykule. Dzięki temu jeszcze bardziej pogłębisz swoją wiedzę o tym jak dbać o sprawność kręgosłupa za pomocą ćwiczeń!
Przeprosty McKenziego na stojąco
Ponieważ nerw kulszowy przebiegający za krążkiem międzykręgowym podczas pochylania się do przodu, zwykle wypycha wybrzuszony dysk uciskając korzenie nerwu rdzeniowego. Dlatego ważne jest, aby unikać garbienia się lub pochylania do przodu podczas siedzenia, stania lub schylania się po ciężkie przedmioty. McKenzie zdał sobie sprawę, że pomocne jest również odpowiednie, kierunkowe „uciskanie” krążka do przodu, z dala od korzeni nerwowych poprzez wykonywanie różnych ćwiczeń zginania lub prostowania pleców.
Pozycja lustrzana “Zablokowane plecy”
Na początku mogą one powodować pewien dyskomfort, ale po kilku seriach powinieneś czuć, że objawy bólu nóg ustępują. Badania naukowe dowiodły, że to dobry symptom i oznacza, że ćwiczenia są właśnie dla Ciebie. Jeśli jednak czujesz, że objawy Twoich nóg pogarszają się, oznacza to, że nie jesteś jeszcze gotowy na te ćwiczenia (zbyt krótki okres od ataku rwy kulszowej) lub ze względu na inne schorzenie nie są odpowiednie dla Ciebie.
Jeśli plecy są zablokowane tak, że przechylasz się na jedną stronę, Twój lekarz może przepisać Ci ćwiczenie „odbicia lustrzanego” zwanym też pozycją “zablokowanych pleców”, aby móc skutecznie wyprostować plecy (patrz ryc. 5). Polega ona na tym że wykonujemy ruchy przeciwne do tego, w którym nasz uraz nakazuje nam się wyginać nasze ciało. Stąd nazwa “odbicie lustrzane”.
Przesunięcia boczne miednicy McKenziego
Ćwiczenie to można pogłębić praktykując wersję ćwiczenia o nazwie: “przesunięcie boczne miednicy” (patrz ryc. 6). Aby je wykonać, oprzyj górną część ciała o ścianę, trzymając stopy razem wysunięte poza oś ciała z dala od ściany, a biodra natomiast skieruj do ściany. Następnie talię naprzemiennie oddalaj i przybliżaj do ściany. Wykonaj 8-10 powtórzeń powoli i starannie. Ćwiczenie to należy powtarzać kilka razy dziennie.
Boczne ćwiczenia McKenziego, inne warianty
Na początku ćwiczenie przy ścianie może to być niewygodne, ale dopóki objawy bólowe w nogach ustępują, jest to ćwiczenie terapeutyczne, nawet jeśli dolna część pleców nieco nas pobolewa. Możesz poeksperymentować z lekkim pochyleniem się podczas tego ćwiczenia, co może sprawić że będzie on nieco wygodniejsze (patrz rys. 7). Wariant z lekkim pochyleniem wprzód powinien pomóc jeśli ćwiczenie to jest dla ciebie trudne do wykonania.
Ćwiczenia McKenziego: podsumowanie
Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że wypuklenia, przepukliny krążków międzykręgowych i zwężenia kanału kręgowego (stenoza) występują z wiekiem u większości ludzi, niezależnie od tego, czy mieli w przeszłości problemy z plecami, czy nie. Większość ludzi doskonale adaptuje się do tych niewielkich deformacji, pozostając w dobrej formie jeśli unikają złych nawyków postawy, takich jak długie, wielogodzinne siedzenie. Uciśk na nerwy prawie zawsze łagodnieje, a nasze ciało do pewnego stopnia regeneruje się bez konieczności operacji.
Jeśli zainteresował Cię temat zdrowych nawyków koniecznie sprawdź również nasze inne artykuły poświęcone tej tematyce: Rwa kulszowa a prawidłowe siedzenie oraz: Rwa kulszowa a dźwiganie.
Dlaczego warto wykonywać ćwiczenia McKenziego?
Czasami jednak, jeśli proste zabiegi fizjoterapeutyczne kończą się niepowodzeniem, wykonuje się dodatkowe badania, na przykład MRI i bardziej agresywne zabiegi, takie jak zastrzyki zewnątrzoponowe, a nawet mikrochirurgię. Na szczęście ponad 95% osób z rwą kulszową ulega poprawie, a objawy łagodnieją bez konieczności operacji. Wykonywanie zaprezentowanych w tym artykule ćwiczeń McKenzie’go po konsultacji z lekarzem lub fizjoterapeutą może być być najlepszym sposobem na zapewnienie tego.